Aby pracownik efektywnie wykonywał swoje obowiązki, powinien móc skorzystać z przerwy. To czas na krótką regenerację sił fizycznych i umysłu, spożycie szybkiego posiłku czy wykonanie telefonu do bliskich. Ale czy każdy pracodawca musi respektować ten przywilej pracowniczy? Okazuje się, że nie zawsze. Przerwy są gwarantowane wyłącznie przez Kodeks pracy, a więc osoby pracujące na umowę zlecenie czy umowę o dzieło muszą same „wywalczyć” czas odpoczynku. Dlatego w tym wpisie zajmiemy się wyłącznie pracownikami wykonującymi swoje obowiązki w oparciu o umowę o pracę. Ile przerwy na 8 godzin pracy przysługuje osobom zatrudnionym na etacie?
Co najmniej 15 minut przerwy w czasie pracy
Zgodnie z artykułem 134 Kodeksu pracy na 8-godzinny dzień pracy przypada co najmniej 15 minut przerwy, jeśli czas pracy pracownika wynosi minimum 6 godzin na dobę. Co ważne, rzeczony kwadrans traktowany jest jak przepracowany, a więc pracodawca nie może „uszczuplić” pensji o czas spędzony na odpoczynku. Niemniej to nie pracownik decyduje, kiedy skorzysta z pauzy – prawo wyboru konkretnej pory leży po stronie pracodawcy. Jeśli w tym czasie podwładny wyjdzie poza teren zakładu pracy i ulegnie wypadkowi, straci prawo do odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy.
Jeśli zastanawiasz się, ile przerwy na 8 godzin pracy Ci przysługuje, mamy dobrą wiadomość. Kwadrans to absolutne minimum, przy czym Twój pracodawca może zwiększyć ten czas do np. 30 minut. Ponadto może zapewnić Ci drugą przerwę (maksymalnie 60 minut), jednak wówczas nie będzie ona wliczana do czasu pracy i tym samym nie dostaniesz za nią wynagrodzenia.
Komu przysługują dłuższe przerwy?
Czasami kwadrans to za mało i kodeks wyraźnie wskazuje przypadki, gdzie dłuższe przerwy w pracy mają swoje uzasadnienie. Ten przywilej dotyczy m.in. matek karmiących piersią, które mają prawo do dwóch 30-minutowych przerw przy wymiarze czasu pracy wynoszącym powyżej 6 godzin. Jeśli pracownica karmi więcej dzieci, wówczas może skorzystać z dwóch 45-minutowych przerw.
Obowiązkowa półgodzinna przerwa przysługuje także pracownikom młodocianym pracującym powyżej 4,5 godziny.
Ile przerwy na 8 godzin pracy należy się niepełnosprawnym? Oprócz jednej przerwy 15-minutowej, mają prawo do drugiego kwadransa, o ile wykorzystają go na ćwiczenia usprawniające lub odpoczynek. Obie przerwy są płatne i wliczane do czasu pracy.
Ponadto dodatkowe przerwy mają zastosowanie przy pracy w warunkach szczególnie uciążliwych – określenie czasu trwania odpoczynku przysługuje pracodawcy, który ustala go wspólnie z pracownikami i lekarzem nadzorującym zakład pracy.
Na ciekawy bonus mogą liczyć także osoby pracujące przy komputerze. Po spędzeniu przed monitorem każdej pełnej godziny, pracownikowi przysługuje 5 minut odpoczynku. Niestety, ten przywilej bardzo łatwo można podważyć – wystarczy, że pracodawca zleci pracownikowi inne obowiązki niewymagające użycia komputera.
Komu nie należy się przerwa w pracy?
Jak już wspomnieliśmy, prawo do przerwy pracowniczej wynika z Kodeksu pracy, a więc nie odnosi się do osób pracujących w ramach umowy cywilnoprawnej (zlecenie, o dzieło).
Warto podkreślić, że przerwa nie przysługuje wszystkim pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę – warunkiem koniecznym jest co najmniej 6-godzinny wymiar czasu pracy (poza pracownikami młodocianymi). Jeśli zatem masz pół etatu i pracujesz po 4 godziny, pracodawca nie ma obowiązku wysyłać Cię na przerwę.
