Urlop wychowawczy umożliwia sprawowanie opieki nad małym dzieckiem do lat sześciu lub niepełnosprawnym dzieckiem do lat osiemnastu – jednak maksymalnie przez okres 36 miesięcy. W tym czasie pracownik nie ma prawa do pobierania wynagrodzenia, jednak pracodawca nie może go zwolnić. Co ważne, pracownik nie traci również prawa do ubezpieczenia, choć składki finansowane są przez budżet państwa, nie zakład pracy. Przez cały okres przebywania na urlopie wychowawczym pracownik podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, rentowemu i emerytalnemu (jeśli nie ma prawa do ubezpieczenia z innego tytułu). Zgłoszenia dokonuje pracodawca, zaś opłacaniem składek zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Rodzi się zatem pytanie, czy urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy? Wątpliwości są całkiem zasadne, gdyż wprawdzie pracownik nie wykonuje żadnej pracy, jednak nie doszło do rozwiązania umowy i nadal odprowadzane są za niego składki na ubezpieczenia społeczne.
Kto ma prawo do urlopu wychowawczego?
Urlop wychowawczy jest udzielany wyłącznie pracownikowi, a więc osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. Co bardzo ważne, staż pracy uprawniający do otrzymania urlopu wychowawczego wynosi co najmniej 6 miesięcy. Do tego czasu wlicza się obecny i poprzednie okresy zatrudnienia, bez względu na przerwy pomiędzy nimi, wymiar czasu pracy czy tryb rozwiązania umowy o pracę. Co ciekawe, liczą się także okresy fizycznego niewykonywania pracy, tj.:
- urlop macierzyński,
- przebywanie na zwolnieniu chorobowym,
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Do wymaganego stażu pracy minimum 6 miesięcy można zaliczyć także okres pracy za granicą.
Urlop wychowawczy może być udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka czy innemu prawnemu opiekunowi. Najwyższy wymiar urlopu wychowawczego wynosi 36 miesięcy, przy czym jedna osoba ma prawo do maksymalnie 35 miesięcy – pozostały miesiąc może odebrać drugi rodzic (chyba, że nie ma władzy rodzicielskiej). Urlop nie musi być wykorzystany jednorazowo w całości, można podzielić go na maksymalnie 5 części – także w różnych odstępach czasowych. Jeśli oboje rodziców chce jednocześnie sprawować opiekę nad dzieckiem, mają do tego prawo, jednak co najwyżej przez 4 miesiące.
Urlop wychowawczy a staż pracy
Przejdźmy do sedna naszych rozważań. Czy urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy? Według art. 186 Kodeksu pracy – jak najbardziej, jednak dopiero po powrocie pracownika do pracy.
Oznacza to, że okres przebywania na urlopie wychowawczym zostanie zaliczony do stażu pracy w dniu zakończenia. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że staż pracy ma istotne znaczenie przy naliczaniu świadczeń emerytalno-rentowych, wymiaru urlopu wypoczynkowego, dodatków stażowych, premii, odprawy, nagród jubileuszowych, oraz innych dodatkowych składników wynagrodzenia. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym nie dostanie zatem premii czy nagrody jubileuszowej – dodatki te zostaną „zamrożone” do czasu powrotu pracownika do pracy. To całkiem zasadne działanie, gdyż w tym czasie pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia z zakładu pracy, a więc tym bardziej nie istnieje podstawa do wypłaty dodatków. Niemniej nagroda jubileuszowa, dodatek za wysługę lat czy odprawa zostaną przyznane od razu po zakończeniu urlopu.
Pokrótce odpowiedzieliśmy na pytanie, czy urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy. Jak się okazuje, osoby decydujące się na pozostanie w domu z dzieckiem nie mają powodów do obaw. Znajdują się pod parasolem ochronnym, a więc w trakcie trwania urlopu nie dostaną wypowiedzenia. Nadal są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, a więc mają prawo do korzystania z bezpłatnej opieki medycznej. Co równie ważne, podczas opieki nad dzieckiem państwo odprowadza za pracownika składki na ubezpieczenie społeczne, a tym samym urlop będzie zaliczony do tzw. okresów składkowych mających znaczenie przy naliczaniu renty i emerytury. Ponadto urlop wychowawczy wlicza się do stażu pracy uprawniającego do odebrania przywilejów pracowniczych, tj. urlopu wypoczynkowego, nagród oraz dodatków do wynagrodzenia.
