Twój pracodawca zaproponował Ci przejście na pracę nakładczą i zastanawiasz się, z czym wiąże się ten rodzaj współpracy? Taka sytuacja może być korzystna dla obu stron, jednak nie każdy będzie z niego zadowolony. Choć osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę nakładczą nabywają podobne prawa jak przy umowie o pracę, niektórym trudno zaakceptować specyfikę tego rozwiązania. Co to jest praca nakładcza? Jakie ma wady i zalety?
Praca nakładcza, czyli inaczej chałupnictwo
Praca nakładcza to niezbyt popularne pojęcie, ale o chałupnictwie słyszał chyba każdy. To potoczne określenie doskonale oddaje charakter sytuacji – otóż w ramach pracy nakładczej pracownik wykonuje powierzone mu czynności poza siedzibą zakładu pracy, a najczęściej we własnym domu. Działania podejmowane przez pracownika mogą polegać na:
- projektowaniu,
- wykańczaniu produktów,
- produkcji towarów,
- naprawianiu i konserwacji przedmiotów,
- świadczeniu usług.
Osoby wykonujące pracę nakładczą na co dzień nie mają co czynienia z pracodawcą ani innymi pracownikami. Współpraca ogranicza się do rozmów telefonicznych i wymiany e-maili, do bezpośredniego kontaktu dochodzi jedynie w trakcie dostarczenia komponentów i odebrania gotowego produktu. Pracownik nie odpowiada również za zbycie towaru – to zleceniodawca zajmuje się szukaniem klientów, przygotowaniem produktu do sprzedaży, ustalaniem ceny etc. W efekcie pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, nawet jeśli jego produkty nie zostały sprzedane. Co ważne, praca nakładcza nie pozwala na wydawanie poleceń pracownikowi – wynika z tego, że pracodawca nie może narzucić godzin wykonywania pracy (np. od 8:00 do 16:00), miejsca czy innych wymogów. Natomiast ważne jest, aby pracownik dostarczył efekty swojej pracy na czas i zgodnie z warunkami umowy.
Już wiesz, co to jest praca nakładcza. Teraz pora zastanowić się, jaki są wady i zalety takiego rozwiązania.
Jakie korzyści daje praca nakładcza?
Chałupnik zatrudniony na umowę o pracę nakładczą ma niemal takie same prawa jak osoba związana z pracodawcą standardową umową o pracę. W związku z tym pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej pensji obowiązującej w danym roku (lub co najmniej połowy minimalnego wynagrodzenia, jeśli praca nakładcza stanowi jedynie dodatkowe źródło dochodu). Poza tym, pracownik podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a więc okres pracy nakładczej będzie miał wpływ na wysokość przyszłej emerytury. Umowa o pracę nakładczą zapewnia również prawo do urlopu wypoczynkowego oraz urlopu macierzyńskiego (jednak nie wychowawczego). Pracownik jest chroniony także w razie zakończenia współpracy – rozwiązanie umowy może nastąpić za porozumieniem stron lub z zachowaniem odpowiedniego okresu wypowiedzenia.
Rozważając zalety pracy nakładczej, trzeba również wspomnieć o korzyściach osobistych – pracownik nie wydaje pieniędzy na dojazdy do pracy, może pracować w komfortowych warunkach (czyli we własnym domu), nie musi znosić humorów szefa czy niezbyt lubianych kolegów z pracy. Jednak dla większości chałupników największe znaczenie ma swoboda w dysponowaniu własnym czasem. Ponieważ pracownik nie ma ustalonych godzin pracy, może wygospodarować dzień na załatwienie spraw urzędowych czy wizytę u rodziny, może również wybrać się na zakupy o dowolnej porze czy odebrać dziecko z przedszkola. W związku z licznymi udogodnieniami, z możliwości pracy nakładczej chętnie korzystają młode mamy oraz osoby niepełnosprawne mające trudności z poruszaniem.
Wady pracy nakładczej
Skoro wiesz już, co to jest praca nakładcza, pora zastanowić się nad przykrymi konsekwencjami takiego wyboru. Otóż chałupnictwo może doprowadzić do uczucia odosobnienia – brak kontaktu z ludźmi będzie uwierał zwłaszcza osoby o towarzyskiej i ekstrawertycznej naturze. W dodatku niektórzy tracą wydajność bez nadzoru przełożonego i ścisłych godzin pracy – w efekcie muszą pracować dłużej i ciężej, aby wykonać zlecenie na czas. Chałupnictwo wiąże się również z tym, że pracownik ma poczucie ciągłego przebywania w pracy i nie jest w stanie oddzielić życia prywatnego od zawodowego. Na takim układzie cierpią także bliscy, gdyż pracownik nie ma dla nich czasu mimo przebywania w drugim pokoju. Dochodzi też do sytuacji odwrotnej, gdy to rodzina przeszkadza w realizowaniu zlecenia – w rezultacie pracownik ma problem z terminami i wyrobieniem normy koniecznej do wypłaty wynagrodzenia. Praca nakładcza często wiąże się również z większą odpowiedzialnością, zwłaszcza gdy wedle umowy obowiązek zapewnienia materiałów czy konserwacji sprzętu leży po stronie pracownika. Podsumowując, chałupnictwo nie jest dla każdego, wymaga bowiem dużej samodyscypliny i odpowiednich warunków pracy.
