Umowa o pracę to podstawowy dokument potwierdzający zawarcie stosunku pracy. Może być zawarta na okres próbny (maksymalnie 3 miesiące), na czas określony lub czas nieokreślony. Choć zazwyczaj przyjmuje formę pisemną, dopuszcza się ustne zawieranie umowy o pracę – ale nawet wówczas pracodawca powinien niezwłocznie dostarczyć pracownikowi pismo z omówionymi wcześniej ustaleniami. Jednak w praktyce większość zakładów pracy korzysta z własnego gotowego szablonu umowy o pracę, który powinien być zgodny z wytycznymi kodeksu pracy określonymi w art. 29 §1. Sprawdźmy więc, co powinna zawierać umowa o pracę w myśl przepisów prawa.
Obowiązkowe elementy umowy o pracę
Umowę o pracę sporządza się w dwóch jednakowych egzemplarzach – jeden zostaje u pracodawcy, drugi zabiera pracownik. W lewym górnym rogu powinna znajdować się pieczęć pracodawcy, w prawym – miejsce i data podpisania umowy. Treść dokumentu musi otwierać nagłówek „Umowa o pracę”. Poniżej muszą pojawić się następujące elementy:
- dzień zawarcia umowy („Umowa zawarta w dniu…”)
- strony umowy (dane pracodawcy i pracownika)
- czas trwania umowy (okres próbny, czas określony, czas nieokreślony)
- warunki zatrudnienia
- datę rozpoczęcia pracy
- podpisy pracodawcy i pracownika
Pokrótce wyjaśniliśmy, co powinna zawierać umowa o pracę. Warto jednak przeanalizować, co kodeks pracy rozumie pod pojęciem „warunki zatrudnienia” (pkt. 4). Otóż dokument powinien określać rodzaj wykonywanej pracy – wystarczy podać stanowisko, obowiązki lub zawód pracownika. Następnie należy wskazać dokładne miejsce wykonywania pracy, które nie musi być jednoznaczne z adresem firmy.
Umowa o pracę musi zawierać także ustalenia co do wysokości pensji – zarówno wynagrodzenia zasadniczego, jak i dodatków (np. dodatku stażowego, premii). W warunkach pracy należy wskazać także wymiar czasu pracy (cały etat, pół etatu, ćwierć etatu itp.). Jeśli umowa o pracę zawierana jest na okres próbny lub czas określony, dokument musi wyznaczać daty dokładnego rozpoczęcia i zakończenia stosunku pracy.
Ustalenie warunków zatrudnienia
Już wiesz, co powinna zawierać umowa o pracę. Zanim jednak pracownik podpisze dokument, powinien zapoznać się z warunkami pracy u danego pracodawcy – chodzi przede wszystkim o normy czasu pracy, sposób wypłaty wynagrodzenia, ustalenia wewnątrzzakładowe, długość okresu wypowiedzenia, wymiar urlopu wypoczynkowego.
Niemniej w ciągu 7 dni po podpisaniu umowy pracodawca ma obowiązek przekazać pracownikowi powyższe informacje. Ponieważ ustalane są w oparciu o kodeks pracy, wystarczy dostarczyć pracownikowi pismo wskazujące na konkretne przepisy prawne.
Nowy pracownik powinien postać także warunki ustalone w ramach tzw. układu zbiorowego pracy (Dział XI Kodeksu Pracy), czyli wewnętrznego aktu porozumienia pracodawcy z pracownikami. Obowiązkiem pracodawcy jest także zapoznanie pracownika z regulaminem panującym w firmie. Jeśli nie został opracowany, należy omówić z pracownikiem szczegóły dotyczące pory nocnej, wypłaty wynagrodzenia, potwierdzania obecności przez pracowników oraz uzasadniania nieobecności.
